List Dolnośląskiego Kuratora Oświaty- marzec 2023

Tekst wybrała Danuta Bazylińska z opracowań M. Ziemskiej

WYCHOWANIE

Należy sobie uświadomić, że wychowanie młodego człowieka jest rzeczą bardzo trudną, trwa ono bardzo wiele lat. Jest to szereg oddziaływań intencjonalnych jak i niezamierzonych, mających na celu przekazanie młodemu człowiekowi norm, wartości, zasad akceptowanych w społeczeństwie. Jest to rodzaj pracy, w której nie ma urlopu, nie dostaje się za nią wynagrodzenia. Jedyną nagrodą może być dobrze ukształtowany, szlachetny młody człowiek. Bardzo często rodzice oczekują niekończącej się wdzięczności od swoich pociech w zamian za wychowanie i troskę jaką zostały objęte. Częstokroć zdarza się, iż rodzicom trudno jest zrozumieć, że młody człowiek opuszcza dom rodzinny. Wyrusza on jednak w świat z całym bagażem doświadczeń w jaki go wyposażyli przez wiele wspólnych lat. Na pewno również przekaże wartości, które nosi z sobą, swoim dzieciom.

POSTAWY RODZICIELSKIE WEDŁUG MARII ZIEMSKIEJ:

ZŁE:

• unikająca- opiekunowie nie przejawiają zainteresowania wobec dziecka. Nie dbają o jego dobro, zaspakajanie jego potrzeb, nie akceptują jego praw. Rodzice przejawiający taką postawę unikają kontaktu z dzieckiem (ograniczają go do minimum);
• odrzucająca-opiekunowie nie tolerują dziecka. Kontakt z nim przepełniony jest wrogością i niechęcią. Czasem może się zdarzyć, iż rodzic manifestuje swoją niechęć w stosunku do dziecka poprzez tyranizowanie go, łącznie ze znęcaniem się nad nim. Jest to jednak już wykroczenie, patologia;
• nadmiernie chroniąca- rodzice, aż do przesady boją się o swoje dziecko. Starają się go wyręczać ze wszystkich czynności, aby ustrzec je przed niebezpieczeństwami. Paniczny strach przed otoczeniem dziecka paraliżuje opiekunów. Starają się oni w każdy możliwy sposób chronić dziecko przed niebezpieczeństwami, jakie, na co dzień niesie życie;
• nadmiernie wymagająca- rodzice całą swoja uwagę skupiają na swoim dziecku. Starają się mu stawiać wysokie wymagania, którym nie zawsze potrafi sprostać młoda osoba. Często takie zachowanie opiera się o brak spełnienia własnych planów i ambicji życiowych, lub o pragnienie zrobienia z dziecka wzoru do naśladowania. Często przyczyna tkwi w braku akceptowania własnego dziecka wraz z jego wadami i zaletami;

DOBRE:

• współdziałanie- zależy od wieku. Młody wiek dziecka sprawia, iż to jego rodzice są odpowiedzialni za tworzenie atmosfery współdziałania. To oni pokazują dziecku wzory zachowania się wśród grupy osób, zdrowej współpracy z nimi. Czas i nabywanie doświadczenia wraz z wiekiem sprzyjają umiejętności współdziałania. Podopieczny coraz częściej sam wychodzi z propozycją współpracy z innymi osobami;
• akceptacja- opiera się ona na tolerowaniu dziecka takim jakie jest. Nie chodzi tu jednak o całkowite zaprzestanie w pomaganiu podopiecznemu w niwelowaniu jego przywar. W odpowiednim wychowaniu powinno się dążyć do pracowania nad wadami, (które każdy z nas posiada), w taki sposób by w dorosłym życiu podopieczny cechował się jak najmniejszą ich ilością. Opiekunowie potrafią znaleźć i rozróżnić wady dziecka. Kochający rodzice, potrafią również na nie spojrzeć z krytyką. Mimo to kochają je i dostrzegają każde nawet najmniejsze pozytywne działania dziecka, za co nie szczędzą mu pochwał. Jeśli jednak dziecko postąpi negatywnie, zawsze otrzymuje karę, która jest jakby sygnałem dla wychowanka, iż takie postępowanie nie podoba się jego opiekunom.
• rozumna swoboda- jest to bardzo ważne pojęcie w tym zagadnieniu. Chodzi tu o to, iż opiekunowie widząc rozwój dziecka w umiejętności współpracy z innymi dają mu coraz większy "kredyt zaufania". "Dają mu wolna rękę" w tego typu działaniu. Dziecko dorastając nabiera nowych umiejętności, staje się bardziej samodzielne, wszystkiego jest ciekawe, "poznaje świat całym sobą", uczestnicząc w życiu grupy osób, wśród których przebywa, na co dzień. Rodzice "kierując" dzieckiem powinni robić to z bardzo dużym wyczuciem. Muszą wiedzieć, w którym momencie ograniczyć swobodę dziecka, by nie popadło w tarapaty. Nie mogą jednak dziecku ani za bardzo pobłażać, by nie usamodzielniło się przedwcześnie (i nie zraziło się do dorosłości i idącej za nią samodzielności), ani za bardzo je ograniczać;
• uznanie praw dziecka- ponieważ dziecko jest pełnoprawnym człowiekiem rodzice powinni o tym wiedzieć i to szanować. Tak jak każdy dorosły młoda osoba również ma własne potrzeby, pragnienia, poturbuje prywatności. Jeżeli tego nie otrzyma, jest to równoznaczne z nie respektowaniem praw dziecka, które dziś są nawet odgórnie określone przez "Konwencję Praw Dziecka".

Dostosowanie metody wychowawczych.

W całym procesie oddziaływań wychowawczych rodzice powinni pamiętać, by stosować odpowiednie metody wychowawcze. Winni je dostosować do możliwości i charakteru swojej pociechy. Traktować ją jak indywidualną jednostkę, nie zawsze bowiem te samem metody, które były skuteczne wobec innych dzieci, są dobre dla naszej pociechy. Za odpowiednio stosowanymi metodami wychowawczymi, o czym warto pamiętać, idzie jednak konieczność pokazania dziecku, że to co pragniemy mu wpoić to również nasze zasady, według których żyjemy i warto żyć.